بخاری؛ از حیاتی ترین سیستم های یک خودرو که با سرد شدن هوا سیستم گرمایشی جایگزین سیستم سرمایشی شده و درجه تنظیم حرارت سیستم تهویه خودرو از رنگ آبی به رنگ قرمز تغییر وضعیت میدهد. در این مقاله می خواهیم به بحث در رابطه با بخاری خودرو، اجزای تشکیل دهنده و نحوه عملکرد آن بپردازیم. پس اگر به دنبال آشنایی بیشتر با این سیستم در خودرو هستید، مطالعه ی این مطلب کامل و جامع را از دست ندهید.
بخاری خودرو از چه اجزایی تشکیل شده و چگونه کار میکند؟
رانندگی در شرایط مطلوب آرزوی هر فرد دارای خودرو است که وجود هوای مطبوع چه در تابستان چه زمستان در داخل کابین، یکی از همین شرایط مطلوب است. بخاری خودرو، در هوای سرد زمستان، با گرم کردن خوای داخل کابین ماشین، حس زندگی و گرمایی لذت بخش را به شما میبخشد.
آشنایی با اجزای بخاری خودرو
یکی از سیستم های تهویه خودرو شامل سیستم گرمایشی و بخاری میشود که متشکل از اجزایی چون بوستر بخاری، رادیاتور خودرو، دریچه تقسیم کننده هوا (دمپر)، اهرم دریچه های تقسیم هوا، شیر قطع و وصل آب رادیاتور برای خروج و ورود، پیچ داشبورد، فولی واتر پمپ و قطعات لاستیکی است. این نکته را در نظر داشته باشید که آسیب به هر یک از این اجزاء تشکیل‌دهنده ممکن است سبب اختلال در عملکرد سیستم بخاری خودرو شده و به منظور کارکرد صحیح، باید ایراد و مشکل را پیدا کنید و برای رفع آن نیز اقدامات لازم را انجام دهید.
چگونگی عملکرد بخاری خودرو به دو روش زیر انجام میگیرد
1- عملکرد بخاری خودرو توسط مایع خنک کننده موتور
در واقع گرمای آب موتور است که منجر به گرم کردن خودرو توسط بخاری میشود. بدین صورت که این گرما توسط آب رادیاتور جذب شده و بخشی از آن در رادیاتوری که برای بخاری تعبیه شده جریان پیدا می کند، با ورود این گرما به رادیاتور بخاری دمنده ای که در آن تعبیه شده است با گذر دادن جریان هوا، هوای گرم را به سمت داخل کابین حرکت داده و در نتیجه باعث گرم شدن داخل کابین میشود و اینکه بر خلاف کولر خودرو عملکرد بخاری، فشاری به موتور وارد نمی کند.
2- عملکرد بخاری در خودروهای برقی توسط المنت ها
در این روش، گرمای بخاری در خودروهای برقی امروزی، توسط قطعات الکتریکی مانند المنت تولید شده و به داخل اتاق خودرو منتقل میشود.
نکته مهم در رابطه با کارکرد بخاری خودرو این است که در بخاری هیچ انرژی مفیدی از بین نرفته و تنها از نیروی برق باتری که آن هم جایگزین شده، برای پمپاژ هوا استفاده میشود. گرمای هوا نیز از گرمای آب موتور تامین میشود.
چقدر زمان میبرد تا داخل خودرو توسط بخاری گرم شود؟
این امر وابسته به عوامل مختلف، متفاوت است. یعنی مهمترین عامل در گرم شدن هوای ورودی از سمت بخاری ماشین، گرم بودن آب موتور است. اگر آب موتور فاقد گرما باشد، هر قدر هم جنس رادیاتور رسانای حرارت و گرما باشد، فایده‌ای ندارد. خودروهای قدیمی تر که کاربراتوری بودند، نزدیک به 15 دقیقه زمان لازم داشتند تا به دمای مطلوب برای استفاده از آن برسند و خوشبختانه این زمان در خودروهای انژکتوری امروزی به حدود 3 دقیقه کاهش پیدا کرده، آن هم به دلیل جنس بدنه ی رادیاتورهای امروزی (که از آلومینیوم بوده و رسانای خوبی دارند) و تبادل حرارتی بالای آنها است.
آیا بخاری ماشین برای تولید گرما باید بنزین مصرف کند؟
برای پاسخ به این سوال باید به مکانیزم تولید گرما دقت کنید و همانطور که در بالا بیان شد، در لحظه شروع به کار موتور، گرما تولید میشود. بدین معنی که وقتی موتور شروع به کار میکند، چندین دقیقه طول میکشد تا بخاری گرم شود. کار کردن بخاری فرایند زنجیره ای دارد پس بخاری لزوما اما به صورت خیلی ناچیز، از بنزین استفاده می کند تا بتواند یک فن را روشن کند و هوای گرم را درون کابین ماشین شما هدایت کند. لذا در مورد اینکه آیا بخاری اتومبیل از بنزین استفاده می کند؟ باید گفت که بله، بخاری اتومبیل از بنزین استفاده میکند اما این مقدار به هیچ وجه زیاد نیست و به چشم نمی آید.
نکته مهم اینکه اگر به دنبال راه حلی برای بهبود مصرف سوخت حتی همان مقدار ناچیز هستید، میتوانید راههایی مثل خاموش کردن AC، صاف رانندگی کردن و نگرفتن شتاب های ناگهانی و چک کردن باد لاستیک ها را امتحان کنید تا در مصرف سوخت صرفه جویی کرده باشید.
6مورد از مهمترین دلایل کار نکردن بخاری خودرو و خرابی آن
1_ خرابی ترموستات
بهتر است ابتدا در مورد چگونگی کار ترموستات بدانیم. در واقع ترموستات یک قطعه مکانیکی که وظیفه اصلی آن، گرم نگه داشتن آب موتور با به جریان انداختن درست آن است. یعنی وقتی آب موتور به گرمای مشخص رسید، دریچه آن باز شده و آب داخل محفظه های موتور به گردش در آمده و حرارت موتور کاهش میابد. حال اگر دمای آب موتور، بیش از میزان استاندارد باشد، ترموستات برای کنترل درجه حرارت آن، بیش از حد استاندارد باز میشود و در صورت باز و بسته شدن زیاد، آب با فشار بیشتری حرکت کرده و به اندازه کافی گرم نمیشود. پس اولین مورد برای عدم کارکرد صحیح بخاری، توجه به عملکرد صحیح ترموستات است. بدین معنی که وقتی این قطعه مکانیکی به درستی کار نکند، آب موتور، گرم نشده و در نتیجه از بخاری خودرو هم باد گرمی انتقال داده نمیشود.
2_ کافی نبودن آب (مایع خنک کننده) موتور
مایع خنک کننده و آب رادیاتور، عامل گرم کننده بخاری هستند. پس وقتی سطح آب گردشی در موتور کم باشد، میزان مایع وارده به موتور کافی نبوده و دمای آن بسیار بالا میرود، در نتیجه ابتدا عملکرد ترموستات و سپس بخاری خودرو دچار مشکل میشود و باد گرمی وجود نخواهد داشت. علاوه بر این، این عوامل میتوانند آسیب های جدی و پرهزینه به ماشین وارد کنند. چرا که آب رادیاتور که مایع درون آن است، نقش بسیار حیاتی برای ماشین دارد. وظیفه این مایع تنظیم حرارت موتور است و اگر حرارت موتور از حد مشخصی بالاتر برود، عواقب متعدد و معمولاً خطرناکی را در پی خواهد داشت. اگر برعکس آن نیز اتفاق بیفتد و دمای موتور پایین تر از حد مجاز هم باشد، اجزا و قطعات موتور وظایفشان را به درستی انجام نخواهند داد و در نتیجه بازدهی موتور کاهش پیدا میکند.
مشاهده محصولات آریا گستر: موتور بخاری پژو 405 امکو
3_ وجود خرابی و ایراد در فن یا دمنده هوا
وقتی رادیاتور بخاری به خوبی داغ شده، نشان میدهد همه چیز دارد درست انجام میشود. حال باید به سراغ وسیله ای برویم که گرمای رادیاتور را به داخل کابین خودرو هدایت میکند. پس مورد دیگر موثر در عملکرد صحیح بخاری خودرو، کارکرد صحیح فن یا دمنده است. با ایراد این قطعه، هوا با قدرت کمی از دریچه ها وارد اتاق شده و در نتیجه، دمای داخل به اندازه کافی گرم نمیشود. خوشبختانه نحوه ی خراب بودن یا نبودن این قطعه آسان است. بدین صورت که درجه دمندگی آن را روی بیشترین حالت قرار دهید و با قرار دادن دست جلوی دریچه هوای داخل خودرو، میتوایند از وجود جریان باد مطمئن شوید.
4_ بسته بودن دریچه تقسیم هوا یا دمپر
معمولا مسیر انتقال هوای گرم و سرد در خیلی از خودروها از یکدیگر مجزا بوده مثل بخاری پراید که داخل کابین این خودروها اهرمی تعبیه شده است که تغییر حالت آن باعث تغییر مسیر جریان هوا میشود. یعنی در خودروی پراید اهرم تنظیم مسیر هوای کولر و بخاری در قسمت پشت کنسول خودرو، یعنی جایی جلوی پای چپ سرنشین سمت شاگرد قرار دارد، پس اگر می خواهید از باز و یا بسته بودن دریچه ها مطمئنی شوید و بدانید که باد بخاری شدت کافی را دارد یا نه؟ حتما قبل از هر چیزی باز و بسته بودن مسیر جریان هوا را چک کنید.
5_ رادیاتور و مسیر گردش آب دچار جرم گرفتگی شده باشد
این امری طبیعی است که بعد از مدتی رادیاتور و مسیر گردش آب دچار رسوب گرفتگی شده باشند و این که هر چقدر زمان بیشتر بگذرد قطر این رسوبات هم بیشتر خواهد شد و روند صحیح گردش آب مختل و در نتیجه میزان گرمادهی بخاری هم کم خواهد شد. این اتفاق میتواند از کم اهمیت ترین مشکلات برای عدم صحیح کارکرد بخاری ماشین باشد. به همین علت میتوانید با رسوب زدایی رادیاتور به صورت دوره ای آن هم به صورت شستشوی رادیاتور ماشین با استفاده از مواد مختلفی مثل سرکه، نوشابه، جوهر نمک، جوش شیرین و محلول شستشوی رادیاتور این مشکل را رفع کنید.
6_ عدم صحیح عملکرد واتر پمپ
واتر پمپ؛ قطعه ای که وظیفه تامین انرژی برای به گردش در آمدن آب در پیشرانه خودرو را بر عهده دارد. در واقع به عنوان هل دهنده آب شناخته میشود. لذا هر گونه مشکلی در عملکرد این قطعه باعث وجود مشکل در چرخش آب و در نتیجه کم شدن شدت چرخش آب و رسیدن گرمای کمتر به رادیاتور بخاری میشود. البته ممکن است این مورد احتمال کمتری نسبت به بقیه موارد داشته باشد، اما اگر هیچ کدام از موارد گفته شده ی بالا مشکل شما را حل نکرد، بد نیست پمپ آب را هم نیز چک کنید.
کارهایی که میتوان برای بهبود عملکرد بخاری خودرو انجام داد، چیست؟
اگر می‌خواهید بخاری خودرویتان به درستی کار کند، باید مراقب عوامل موثری که در بالا نیز ذکر شدند، در بروز مشکل باشید. به طور کلی به منظور بهبود عملکرد بخاری خودرو میتوانید به راهکارهای زیر توجه کنید:
- مطمئن شوید که ترموستات سالم بوده و به درستی کار میکند.
- قبل از شروع حرکت، میزان آب موجود در موتور را چک کنید.
- از باز بودن لوله های گردش آب مطمئن شوید.
- از سلامت دمنده و فن بخاری اطمینان حاصل نمایید.
- درجه حرارت را روی قسمت آبی رنگ تنظیم کنید.
- برای گرم شدن خودرو زیاد منتظر نمانید، اجازه دهید خودرو و باد بخاری در حین حرکت گرم شوند.
- قبل از خاموش کردن خودرو در شب، بهتر است هوای وارد شده توسط فن را ببندید.
- استفاده از دکمه AC که منجر به تهویه هوای ورودی به خودرو شده و این را بدانید که فقط مخصوص به فصول گرم و استفاده از کولر نیست.
-
بهبود عملکرد بخاری خودرو
نتیجه گیری
دانستیم یکی از سیستم های تهویه مطبوع خودروها، بخاری آن است. در واقع میتوان گفت شاید زمانی خودروها فاقد کولر یا سیستم جریان هوا بوده اند اما بخاری در آن ها وجود داشته است. و دلیل این حضور پررنگ و قدیمی، ساده بودن و راحتی نصب آن بوده است چرا که سیستم و عملکرد بخاری خودرو با توجه به موارد ذکر شده ی بالا، بسیار ساده است. به این ترتیب که در بخش فنی خودرو رادیاتوری کوچک برای بخاری در نظر گرفته شده است. رادیاتور؛ چیزی شبیه آنچه در سیستم خنک کاری خودرو اما در ابعاد کوچکتر است. نقش رادیاتور بخاری، جذب گرمای آب موتور و تبدیل آن به هوای گرم است که این هوا به کمک یک فن از فضای محیط گرفته و پس از عبور از رادیاتور و گرم شدن در مجاورت آن به داخل کابین هدایت میشود. از گرمای بخاری خودرو علاوه بر گرم کردن کابین برای یخ و بخار‌زدایی شیشه های خودرو نیز استفاده میشود.
سخن آخر
عصر حاضر، عصری پر از مدرنیته و تکنولوژی در همه زمینه ها مخصوصاً صنعت خودروسازی بوده که اکثر افراد بشریت به دنبال سر در آوردن از آن هستند. این امر با تحقیق و مطالعه میسر خواهد بود و به همین منظور هستند کسانی که خود نیز علاقه به سر در آوردن و همچنین در اختیار گذاشتن اطلاعاتشان برای دیگر افراد دارند. خود من یکی از همین افراد هستم و خوشحالم که میتوانم مطالبی را پیرامون خودرو و قطعات آن نوشته و در اختیار شما همراهان گرامی قرار دَهم. امیدوارم از مطالعه اینچنین مطالبی نهایت استفاده را ببرید. پیشنهاد می کنیم برای بررسی تمام محصولات سایت به صفحه خرید عمده لوازم یدکی خودرو مراجعه کنید.
